Elise Dammers, verzetsstrijder
Bussum 27 mei 1921 – Ravensbrück 13 januari 1945
Het tragische lot van een dappere studente
De eindredacteur van de Bussumse buurtglossy Spiegelschrift vroeg mij over Elise Dammers te schrijven voor het mei-nummer 2022. Vaag had ik ooit haar naam gehoord. Maar wat een bijzonder en tragisch verhaal schuilt daarachter. Dat Elise dispuutsgenoot van het eerste uur was van dispuut GEMMA, opgericht door onder andere Hannie Schaft, was een ‘ontdekking’. (Lees hier meer over GEMMA.)
Ik vermoed dat Elise Dammers zo’n stille kracht was, de bescheidenheid zelve. Totdat zij werd verraden in april 1944 hielp zij Joodse kinderen onder te duiken en zorgde zij voor valse persoonsbewijzen. Een vergeten heldin waar ik steeds meer over te weten kom. Elise die omkwam in Ravensbrück. En niet zoals in het officiële Rode Kruisrapport staat aan tyfus. Zij werd doodgeknuppeld nadat de Duitsers ontdekt hadden dat zij een medegevangene wilde helpen ontsnappen. Dominee H.J. Heering had al eens in een interview uit 1997 gezegd: ‘… één van mijn liefste catechisanten die joden in huis had, is in Ravensbrück doodgeknuppeld.’
Hieronder mijn artikel over Elise Dammers, zoals verschenen in Spiegelschrift nr. 29, pag. 35, 37-39.
Daarna de originele brief die Elise schreef vanuit Kamp Vught in juli 1944 (niet 1943, ze was toen nog niet opgepakt) plus de uitgetypte versie. En het aanvraagformulier dat haar moeder na de oorlog invulde om Elise op de ‘Eerelijst der namen van hen, die voor het vaderland zijn gevallen’ te krijgen.
Voor wie meer wil lezen over de andere vier Gemmezen die omkwamen (Hannie Schaft, Dora Korijn, Phine Kits van Heijningen en Sonja ) dan verwijs ik naar het artikel dat ik voor het reünistenblad Nos lungit Amicitia schreef in mei 2022.
En naar aanleiding voor mij nieuwe informatie publiceerde ik op 5 september 2024 (80 jaar nadat Kamp Vught in allerijl werd ontruimd) een veel uitgebreidere versie van het levensverhaal van Elise Dammers.
Brief van Elise, d.d. 16 juli 1944, verstuurd vanuit Kamp Vught
Brief uit Kamp Vught, 16 juli 1944
Aan de heer H.J. Heering, Naarden
Lieve allemaal,
Het papier is te klein om te schrijven hoe blij ik was met het bericht dat er een klein meiske geboren is.
De ruimte is te klein voor vele wensen en ik volsta met hartelijke felicitatie en de wens dat dit kind veel mag vergoeden en verzachten en dat het tot een zegen mag worden voor hen die het omringen.
Ik zou het graag zien, al was het alleen maar op een foto, maar enfin, jullie moeten er veel over vertellen.
Naar lichaam en geest ben ik gezond en iedere situatie is vol humor zoals Ch. ook schrijft.
Ik beantwoord tevens moeders brief die ik 13 juli ontving.
Dank, Riet, Ch. en haar moeder en alle goede geefsters.
Dateer de brieven.
Verzorg Ch. cadeau.
Geld niet ontvangen.
Wanneer, hoe en hoeveel verzonden?
Maag prima.
Pakje groot feest. Brieven nog meer. Kijk ik élke week naar uit.
Ansichten speciaal van kinderen zijn leuk voor aan de muur. Mag ze ontvangen. Tweede paar sokken gegapt. Handel genoeg.
Vaseline en J. stift gewenst.
Tante J. ’t H al bij je?
Maak je het leven aangenaam, dat doen wij hier ook.
De toekomst vraagt onze aandacht en daarom zoek ik hier contact met velen.
God heeft zijn doel met ons.
Veel groeten aan allen.
Jullie Lies.
