Henny Hendrikse, Bussumse fotograaf en verzetsman
‘Foto Henny’
Niemand zou tijdens de bezettingsjaren iets achter de Bussumse fotozaak ‘Foto Henny’ aan de Brinklaan hebben gezocht. Toch was het de plek waar Henny Hendrikse geheime bouwtekeningen van bunkers, vuurleidingen en geschutsopstellingen van de Westwall op microfilm zette. De Westwall was het Duitse verdedigingswerk tegen de door hen gevreesde invasie van de Geallieerden en liep van Noorwegen tot Zuid-Frankrijk.
‘Dienst Wim’
Hendrikse had zich aangesloten bij de Dienst Wim, een van oorsprong Belgische verzetsgroep die politieke, economische en militaire inlichtingen verzamelde om naar Engeland te sturen. Hij zette voor deze groep uit het Marine Artillerie Zeugamt in Amstersfoort gestolen bouwtekeningen van de Westwall op microfilm.
Helaas zijn die microfilms, in tegenstelling tot onderstaand artikel, nooit in Londen aangekomen. In eerste instantie waren ze, waterdicht verpakt, begraven tussen de bessenstruiken in een tuin in het Spiegel, daarna opgegraven en op een zolder in Hilversum verborgen. Vandaar zijn ze door een koerierster naar Amsterdam vervoerd, waar ze werden afgegeven aan iemand die voor verder transport zou zorgen. Daarna ontbreekt elk spoor…
Hendrikse deed meer ‘voor het goede doel’. Zo verzorgde hij pasfoto’s voor onderduikers en valse ‘Bescheinigungen’ (Duitse formulieren die bescherming gaven bij controles). En hij maakte afdrukken van foto’s van prinses Juliana en de prinsesjes Beatrix en Irene. Daarvan werden er meer dan 1.600 voor een kwartje via de Bussumse dames Noodwang verspreid.
Onderduik
Hendrikse was ook degene die op de verjaardag van Koningin Wilhelmina legendarische foto’s maakte van de door Daan en Peter de Moulin met ‘Oranje Boven!’ beschilderde schoorsteenpijp van de Gooische Stoomwasserij.
Tweemaal werd ‘Harry’ (schuilnaam voor Henny) opgepakt en naar de Weteringschans gebracht, maar bij gebrek aan bewijs vrijgelaten. Na een tip van een politieman dook Hendrikse in 1943 toch onder. Dit zou te maken kunnen hebben met het feit Dienst-Wim, verraden door de Nederlandse SD-spion Anton van der Waals, op 20 juli 1943 werd opgerold.
Tijdens zijn onderduik in Bussum, bij zijn ouders onder de vloer, hield Hendrikse dagboeknotities bij van wat hij op de clandestiene radio hoorde.
Naoorlogse foto’s
Hendrikse maakte niet alleen tijdens de oorlog vele foto’s (zoals die van de bekladde schoorsteenpijp van de Gooische Stoomwasscherij), maar ook van de bevrijding: van de defilés, van de schietende Duitse soldaat en later zelfs van Churchill.
Zijn huis met balkon aan de Brinklaan tegenover het Raadhuis was een geweldige uitkijkpost.
In de nacht van 4 op 5 mei hing hij zijn etalage helemaal vol met foto’s van de koninklijke familie. Dat werd een bezienswaardigheid. In een mum van tijd verzamelde zich daar op 5 mei een grote menigte en begon men het Wilhelmus te zingen.
In 1954 werd Hendrikse, samen met de andere medewerkers van Dienst-Wim, in de Haagse Ridderzaal door de Belgische regering onderscheiden.
Zoon Piet Jan Hendrikse
Door mijn zoektocht naar schilderijen van de Bussumse kunstenares Maria Mispelblom Beijer-Theunissen (zie diverse artikelen over haar op mijn website) kwam ik in contact met Piet Jan Hendrikse, de zoon van Henny. Maria heeft ook hem geschilderd, en hij beantwoordde mijn oproep via Facebook.
Piet Jan woont al vele jaren in Australië, waar zijn kinderportret nog altijd in zijn werkkamer hangt.
Van het een kwam het ander.
Piet Jan vertelde mij over wat zijn vader in de oorlog gedaan had. En dat was niet niks! Ik kreeg niet alleen allerlei foto’s, maar ook inzage in veel persoonlijke documenten. Hoogste tijd om aandacht te besteden aan deze vergeten Bussumse verzetsman. Dit mondde uit in een artikel in GooiseMerenNieuws d.d. 17 februari 2021.
