Gerrit Jan van Heuven Goedhart (1901-1956), deel 3
‘De reis van colonel Blake’
Het verhaal over Gerrit Jan van Heuven Goedhart kreeg nog een vervolg. (Zie ook deel 1 en deel 2.)
Nadat in Bussum afgelopen maart eindelijk een plein naar hem is vernoemd, is nu ook zijn boekje ‘De reis van colonel Blake’ opnieuw uitgegeven.
Deze unieke fascimile uitgave vertelt het verhaal dat Van Heuven Goedhart in februari 1945 in Londen schreef voor zijn dochtertjes Karin en Bergliot (toen 10 en 7 jaar oud) ‘zodat zij later zouden begrijpen hoe een mensch in het beschavingsjaar 1944 door Europa reizen moest.’
Reisverslag van een Bussumse Engelandvaarder
Tijdens de voorbereidingen voor de opening van Het Plein liet Bergliot mij het boekje zien. Met grote belangstelling las ik het Ter Verantwoording. Via boekwinkeltjes.nl bestelde ik een exemplaar dat ik in één adem uit las.
In ‘De reis van colonel Blake’ beschrijft Bergliot’s vader de spannende, avontuurlijke, maar ook levensgevaarlijke tocht die hij in het voorjaar van 1944 maakte om de Nederlandse regering-in-ballingschap op de hoogte te brengen van de stand van zaken in bezet Nederland.
Van Heuven Goedhart vertrok op 24 april 1944 onder de schuilnaam colonel Blake uit Amsterdam. Het verzet had de gehele tocht voor hem uitgestippeld en ingeschat dat hij na ongeveer vijf dagen in Londen zou moeten aankomen. Dat werden 55 dagen: pas op 17 juni 1944 belde ‘colonel Blake’ behoorlijk uitgeput en vervuild aan bij ‘Prime Minister Gerbrandy’.
“De kleine gedrongen figuur, met den uitbundigen snor, de levendige oogen, en de eigenaardige stem. ‘Excellentie, ik ben Blake…'”. “Nog denzelfden avond hadden wij een eerste lang gesprek over wat zich afspeelde in bezet gebied. Eerst toen ik om een uur of twaalf in een voortreffelijk bed rolde, gestoken in een pyama van den minister-president, die kennelijk van wat ander postuur is dan ikzelf, begon ik mij te realiseeren dat ik niet meer verder hoefde. (…) De reis van “colonel Blake’ was ten einde…”.
Het boekje leest als een jongensboek, maar is in wezen het verslag van een barre tocht door een grimmige wereld. Het is bovendien erg goed en vol humor geschreven, en eigenlijk tijdloos.
Herdruk
Dit unieke reisverslag verdiende mijns inziens een vervolg. Hoe, dat wist ik nog niet.
Roel Post van de Bussumse drukkerij Walden deelde mijn enthousiasme en besloot uit eigen beweging de oorspronkelijke uitgave opnieuw in te scannen. Tot mijn grote verrassing overhandigde hij mij vlak voor de officiële opening van het G.J. van Heuven Goedhartplein twintig geprinte exemplaren, met de mededeling: ‘Zie maar wat je ermee doet’. Daarop besloot ik ze uit te delen aan belangstellenden, waaronder hopelijk ‘een potentiële uitgever’.
Die laatste kondigde zich al snel aan: de Historische Kring Bussum besloot, ter gelegenheid van de viering van 80 jaar bevrijding, De reis van colonel Blake te laten herdrukken om cadeau te geven aan hun leden.
(Voor niet-leden is het boekje in beperkte oplage voor € 5,- verkrijgbaar bij boekhandel Los.)
Deze heruitgave is voorzien van een voorwoord van Bergliot la Lau-van Heuven Goedhart.
Reacties
De eerste reacties van lezers is dat men het in één adem uitleest. Het hier en daar wat ouderwetse taalgebruik stoort geenszins, het leest als een spannend avontuur, met een serieuze ondertoon, vol humor geschreven.
Mocht iemand een reactie willen achterlaten, dan wordt dat zeer op prijs gesteld. Dat kan via het contactformulier op mijn website of door een berichtje te sturen naar de Historische Kring Bussum.
Tot slot
Inmiddels is het bijschrift ‘oprichter van de UNHCR’ op de vier naamborden Gerrit Jan van Heuven Goedhart vervangen door ‘1e Hoge Commissaris van de UNHCR’. Dit naar aanleiding van het betoog van een Amsterdamse professor. Inderdaad, naar de letter van de wet heeft de Verenigde Naties de UNHCR officieel in het leven geroepen. Van Heuven Goedhart echter heeft aanvankelijk geheel alleen deze organisatie opgetuigd en vormgegeven. Voor zijn familie is hij dan ook in zekere zin ‘de oprichter’ geweest.
