Dirk Gijsbertsen, vermoord bij de Brandsmaschool (1911 – 1945)
Vader van drie jonge kinderen doodgeschoten
Het levensverhaal van Dirk Gijsbertsen
Dirk Gijsbertsen was medisch instrumentenmaker en vrijwilliger bij de Bussumse hulp- ofwel blokbrandweer. Hij trouwde al jong met Berta Ekelmans. Ze kregen vier kinderen.
In de Tweede Wereldoorlog deed hij verzetswerk, wat precies is onbekend. Dirk had zich niet bij een bepaalde groep aangesloten. In BussumsNieuws van 10 mei 2017 schreef ik een artikel over zijn leven en tragische dood.
Nadien heb ik nog meer kunnen achterhalen.
Zoals over zijn relatie met de buurvrouw van twee huizen verderop. De man van deze Johanna K.v.O.-S. vocht aan het Oostfront voor de Duitsers. De buurvrouw had een oogje op Dirk. Ergens voor het overlijden van zijn zoontje Jantje op 16 juni 1944 verliet hij zijn gezin om bij haar in te trekken.
Hij liet echter niet na meerdere keren te benadrukken dat hij na de oorlog beslist weer bij zijn gezin zou komen wonen. Het is niet ondenkbaar dat Johanna, de vrouw van een NSB-er, Dirk gechanteerd heeft. ’Of je blijft bij mij of ik geef je aan’.
Er vonden regelmatig razzi’s plaats. Waaronder de grote razzia van oktober 1944 waarbij honderden mannen tussen 17 en 40 jaar uit Naarden en Bussum bijeengedreven werden gedreven op het terrein aan de Lange Bedekte weg in Naarden om ingezet te worden voor dwangarbeid in Duitsland, de ‘Arbeidsinzet’.
Toch opgepakt
Telkens weer wist Dirk aan de razzia’s te ontkomen. Maar in januari 1945 ging het mis.
Of zijn vriendin daar de hand in heeft gehad? Wie zal het weten. De dochters Ans en Ada van Dirk (zie ook elders op deze website) hebben jaren later geprobeerd hier met haar over te praten. Zij hield dat telkens af, en is inmiddels overleden.
Johanna was wel degene die luid jammerend bij Berta kwam melden dat Dirk was doodgeschoten. Zij zou op de wacht hebben gestaan terwijl Dirk via de regenpijp probeerde de Brandsmaschool te ontvluchten. Toch werd hij ontdekt, en ter plekke neergeschoten. Als afschrikbarend voorbeeld lieten zij zijn lijk een dag in de sneeuw liggen.
POLITIEDAGRAPPORT van vrijdag 26 januari 1945 (Letterlijk overgenomen)
8.45 uur Vanaf het Ortscommandantur werd kennis gegeven dat er een manspersoon was doodgeschoten door de militairen die op post stonden bij de Brandsmaschool te Bussum. Deze persoon die aldaar was ingesloten terzake arbeidsinzet wilde de vlucht nemen langs een afvoerpijp van bedoelde school. De familie kon worden gewaarschuwd voor begrafenis. Opperrechter Kamhuisr steld een onderzoek in en zorgt voor algeheel afdoening.
11.45 uur Opperwm rech Kamkhuis meldt naar aanleiding van melding dat de persoon die doodgeschoten is geworden bij de Brandsmaschool is genaamd DIRK GIJSBERTSEN, geb. 26-5-1911, gehuwd won. Te Bussum, Marconieweg no. 41.
DAGRAPPORT van zaterdag 27 januari 1945
10.30 uur De arrestant JACOB BUNSCHOTEN afgehaald door Weermacht aan aan de Brandsmaschool. Kapitein bekend.
Bron: Gemeentearchief Goois Meren; politie dagrapporten (SSAN030)
Oorlogsgraf
Vader Dirk had recht op een oorlogsgraf, maar zijn weduwe wilde hem graag bijzetten bij hun overleden zoontje Jantje. Direct na de oorlog werden gearresteerde NSB-ers in de Brandsmaschool samengebracht en van daar uit naar strafkampen afgevoerd. De rollen waren omgedraaid.
Ook in het verhaal van Dirk Gijsbertsen blijven vragen onbeantwoord. Zo heeft nader onderzoek naar de Huizenaar Jacob Bunschoten (nog) niets opgeleverd.
